Türkiye’nin ilk insansız hava aracı ANKA’nın geçtiğimiz ay test uçuşu sırasında düşmesinin sebebi belli oldu. Yer kontrol istasyonuyla 20 saniye boyunca bağlantıyı kaybeden ANKA’ya, görev bilgisayarı tarafından ‘kendini imha et’ komutu verildi. ANKA da burnu üzerine düştü. Buradaki amacın, kullanılan teknolojinin düşmanın eline geçmesini engellemek olduğu belirtiliyor.
Test uçuşu sırasında düşen insansız hava aracı ANKA’ya ilişkin kaza kırım raporu için çalışmalarını sürdüren Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) uzmanları, ön incelemeyi tamamladı. Alınan bilgilere göre, ANKA yer kontrol istasyonuyla 20 saniye boyunca bağlantıyı kaybetti. Görev bilgisayarı da ‘kendini imha et’ komutu verdi. Bu komut üzerine de ANKA, burnu üzerine düşerek kendi kendini imha etti. İnsansız hava araçlarının (İHA) yer bağlantısı koptuğunda, araç düşmanın eline geçmesin diye ‘kendini imha et’ komutu veriliyor.
ANKA, test uçuşlarının ardından, 24 Eylül 2012 tarihi itibarıyla kabul test faaliyetlerine başladı. 3 gün sonra Genelkurmay Başkanlığı’ndan yetkililerin önünde bir uçuş gerçekleştirildi. Fakat beklenmedik bir olay yaşandı ve ANKA düştü. TUSAŞ’tan yapılan açıklamada, “Test uçuşu esnasında meydana gelen teknik bir sorun nedeniyle bir prototip hava aracı ile kırım yaşanmıştır. Arıza tespitine ilişkin çalışmalar devam etmekte olup kabul test faaliyetlerine diğer hava araçları ile devam edilecektir.” ifadelerine yer verildi. TUSAŞ, elindeki diğer prototiplerle test uçuşlarını sürdürüyor. Savunma kaynakları, “Eğer ANKA düşmeseydi, test kabul faaliyetlerinin devamı Batman’da gerçekleştirilecekti. ANKA hem test edilecek hem de terörle mücadelede etkin olarak kullanılmaya başlanacaktı. Bu kaza, süreci biraz erteletti. Fakat büyük bir sorun yok. Diğer ANKA’lar uçmaya devam ediyor.” bilgisini verdi.
İHA’ların ‘kendi kendini imha’ komutu vermesinin birçok örneği bulunuyor. ABD’nin dünyanın çeşitli operasyon bölgelerinde kullandığı binlerce İHA’da da zaman zaman benzer sorunlar yaşanıyor. Komuta merkeziyle iletişimi kaybeden araçlar kendini imha ediyor. Burada asıl amaç, kullanılan teknolojinin düşman unsurların eline geçmesini engellemek.
Öte yandan Başbakan Erdoğan ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in katıldığı son Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK) toplantısından ANKA’nın geliştirilmesi ve daha kuvvetli bir motorla yenilenmesi kararı çıkmıştı. Bir sonraki ANKA, uydu üzerinden kontrol edilecek. Üzerinde taşıyacağı çeşitli sınıflardaki silahlarla, aynı görevde birden fazla hedefi etkisiz hale getirebilecek. Böylece Türkiye’nin İHA noktasında dışa bağımlılığının ortadan kalkacağı belirtiliyor. Başka ülkelerden satın alınan İHA’larla yapılan terörle mücadelenin, istenilen sonucu vermesinin mümkün olmadığı kaydediliyor.
Kaynak: Zaman Gazetesi
Kaynak: Zaman Gazetesi
Bu haberi okuyanin aklinda ucagin icinde bomba varda, sistem kendini patlatmis seklinde bir imaj olusuyor. Haberlesme kesintisi bu tip araclarda olusmasi muhtemel durumlardan biridir, bu tur durumlarda hava araci sistemi ucus oncesi tanimlanan yorungelerde ucarak haberlesme baglantisi kurulur. Bu haberdeki detayda sadece 20 saniyelik bir baglanti kesilmesi durumundan bahsediliyor, bu durumda hava aracinin irtifa artirarak haberlesme saglayabilecegi rotaya yonelmesidir mantikli olan. Haberlesme kesildi diye hicbir IHA sisteminin ucusu iptal edilemez. Ancak ucus esnasinda dusman saldirisi vb. dolayi hava aracinin kaybedilmesinin kacinilmaz oldugu durumlarda ucus sonlandirilabilinir, “flight termination” olarak adlandirilan bu durum sonucunda hava aracinin ornegin spiral cizerek yere cakilmasi saglanabilmektedir.
YanıtlaSil“imha” aciklamasina paralel olarak degerlendirilebilecek ozellikle nukleer bombardiman ucaklarinda bulunmakta. “deadman switch” olarak adlandirilan bu ozellik sayesinde bombardiman ucaklarinin belirli bir irtifanin altina inmesi durumunda ki bu durum pilotlarin kaybedildigi anlamina gelir o zaman bombanin kendini patlatmasi gibi durumlarda kullanilmakta (fail-deadly durumu). Model RC ucaklarda haberlesme kesilirse, frekans karisirsa "fail safe" denilen bir mod vardir, ucak gaz keser ve cok fazla hasara ugramadan yere cakilir. IHA sistemlerinde ise haberlesme kesintisi var diye ucus iptal edilemez, bu haberin iceriginin netlestirilmesi gerekmekte.